Σύμφωνα με τη Βίβλο, τόσο οι αρετές όσο και οι κακίες είναι πνεύματα. Οι αρετές είναι εκδηλώσεις του πνεύματος του Θεού. Να ένα σχετικό εδάφιο από την Παλαιά Διαθήκη: «Και ο Φαραώ είπε στους δούλους του: Μπορούμε να βρούμε έναν άνθρωπον όπως τούτον, στον οποίο υπάρχει το πνεύμα του Θεού; Και ο Φαραώ είπε στον Ιωσήφ: Επειδή, ο Θεός έδειξε σε σένα όλα αυτά, δεν υπάρχει κανένας τόσο συνετός και φρόνιμος όσο εσύ.» (Γένεσις 41: 38-39)
Ώστε, λοιπόν, εκείνος στον οποίο ενοικεί το Πνεύμα του Θεού εκδηλώνει σύνεση και φρονιμότητα. Μ’ άλλα λόγια, όποιος έχει το Πνεύμα του Θεού θα έχει πνεύμα σύνεσης, σοφίας και διάκρισης. Το γεγονός ότι οι αρετές και τα ταλέντα θεωρούνται πνεύματα είναι επίσης φανερό στα επόμενα εδάφια:«Και ο Κύριος μίλησε στον Μωυσή, λέγοντας: Δες, εγώ κάλεσα ονομαστικά τον Βεσελεήλ, τον γιο του Ουρί, γιου του Ωρ, από τη φυλή του Ιούδα· και τον γέμισα με θείο πνεύμα, με σοφία, και σύνεση, και επιστήμη, και κάθε καλλιτεχνία…» (Έξοδος 31: 1-3)
Σύμφωνα με αυτά τα εδάφια, όλες οι αρετές και τα ταλέντα είναι πνεύματα. Είναι άραγε αυτά τα πνεύματα δημιουργήματα του ανθρώπου, ή κληρονομούμενα, ή που καλλιεργήθηκαν ίσως σε προηγούμενες ζωές (εάν υπάρχει μετενσάρκωση), ή μήπως είναι αυθύπαρκτες οντότητες που υπάρχουν στο Σύμπαν, 'δώρα' με τα οποία ο Θεός προικίζει τους ανθρώπους καθώς εκείνος επιλέγει;
Η απάντηση σ’ αυτό το ερώτημα δεν είναι απλή. Κατά τη γνώμη μου, κάποιες αρετές (πνεύματα) θα μπορούσαν να έχουν σχηματιστεί από τις προσπάθειες του ανθρώπου σ’ αυτήν ή σε προηγούμενες ζωές, κάποιες άλλες θα μπορούσαν να έχουν κληρονομηθεί από τους προγόνους, ενώ άλλες θα μπορούσαν να είναι δώρα (χαρίσματα) από το Πνεύμα του Θεού.
Ας μελετήσουμε μερικά ακόμη βιβλικά εδάφια:«Και ο Κύριος είπε στον Μωυσή: Συγκέντρωσέ μου 70 άνδρες από τους πρεσβύτερους του Ισραήλ, που γνωρίζεις ότι είναι πρεσβύτεροι του λαού και άρχοντές τους· και να τους φέρεις στη σκηνή του μαρτυρίου, όπου θα σταθούν μαζί σου. Και θα κατέβω, και θα μιλήσω εκεί μαζί σου· και θα πάρω από το πνεύμα που είναι επάνω σου και θα το βάλω επάνω σ' αυτούς· και θα βαστάζουν μαζί σου το φορτίο του λαού, για να μη το βαστάζεις εσύ μόνος. (…)
Και ο Μωυσής βγήκε, και είπε στον λαό τα λόγια του Κυρίου· και συγκέντρωσε τους 70 άνδρες από τους πρεσβύτερους του λαού, και τους έστησε ολόγυρα στη σκηνή. Και ο Κύριος κατέβηκε μέσα σε νεφέλη, και μίλησε σ' αυτόν, και πήρε από το πνεύμα που ήταν επάνω του, και έβαλε επάνω στους 70 άνδρες, τους πρεσβύτερους· και αφού εκάθησε επάνω τους το πνεύμα, προφήτευσαν, αλλά δεν εξακολούθησαν.» (Αριθμοί 11: 16-17, 24-25)
Από τα ανωτέρω εδάφια εννοούμε ότι υπάρχει ακόμη ένας άλλος τρόπος για ν' αποκτήσει κανείς ένα πνευματικό χάρισμα. Αυτό είναι με μεταφορά από κάποιον που ήδη κατέχει το χάρισμα αυτό. Σ’ αυτή την περίπτωση ο Μωυσής έδωσε μέρος από το πνεύμα προφητείας που είχε σε εβδομήντα πρεσβύτερους του Ισραήλ με το να τους καλύψει με ένα σύννεφο από τη δική του πνευματική ενέργεια που πρόβαλλε στον αέρα. Σε άλλες περιπτώσεις της Παλαιάς Διαθήκης αυτή η μεταφορά πνευματικού χαρίσματος γίνεται με το χρίσμα με αγιασμένο λάδι.(Έξοδος 30:30)
Στην Καινή Διαθήκη η μεταφορά πνευματικών χαρισμάτων από τον ένα πιστό στον άλλο γίνεται με την επίθεση των χειρών. Είναι χαρακτηριστικό, όμως, ότι από τα εδάφια που παρέθεσα συνάγεται πως οι πρεσβύτεροι του Ισραήλ προφήτευσαν μόνο εκείνη τη στιγμή. Δεν μπόρεσαν να προφητεύσουν ξανά.
Προφανώς τα χαρίσματα του Πνεύματος που λαμβάνει κανείς δια της μεταφοράς από άλλο άτομο παραμένουν σ’ αυτόν μόνο προσωρινά. Ο τρόπος για να διατηρήσει κανείς τέτοια πνευματικά χαρίσματα είναι να αφιερωθεί στο Θεό και ν' αποκτήσει με τις δικές του προσπάθειες πνευματικές ικανότητες.
Να ένα ακόμη περιστατικό μεταφοράς πνευματικού χαρίσματος: «Και είπε Κύριος προς τον Μωυσή, Λάβε μετά σου Ιησούν τον υιόν του Ναυή, άνθρωπον εις τον οποίον είναι το πνεύμα, και επίθες την χείρα σου επ' αυτόν·(…). Και θέλεις επιθέσει επ' αυτόν από της δόξης σου, δια να υπακούωσιν εις αυτόν πάσα η συναγωγή των υιών Ισραήλ·» (Αριθμοί 27: 18, 20)
Εδώ βλέπουμε ότι ο Ιησούς του Ναυή, ο οποίος ήδη είχε το πνεύμα, έλαβε περισσότερα πνευματικά χαρίσματα όταν ο Μωυσής επέθεσε τα χέρια του σ’ αυτόν. Ένα άλλο εδάφιο το επιβεβαιώνει: «Και ο Ιησούς, ο υιός του Ναυή, ήταν πλήρης πνεύματος σοφίας· επειδή ο Μωυσής είχε επιθέσει τα χέρια του επάνω του· και υπάκουαν σ' αυτόν οι υιοί Ισραήλ, και έκαναν όπως ο Κύριος είχε προστάξει στον Μωυσή.» (Δευτερονόμιο 34:9)
Ο Θεός συνετίζει τον άνθρωπο δίδοντας σ’ αυτόν μερίδιο από το Πνεύμα του: «Και τους έδωσες το αγαθό σου πνεύμα, για να τους συνετίζει· (…)» (Νεεμίας 9: 20α)
Κάποιος εύλογα θα ρωτήσει: Αφού έτσι έχουν τα πράγματα, τότε γιατί ο Θεός δεν δίνει πνεύμα σύνεσης και σοφίας σε όλους τους ανθρώπους; Γιατί άραγε οι περισσότεροι άνθρωποι στερούνται σύνεσης και σοφίας, με αποτέλεσμα να προκαλείται κοινωνική δυσαρμονία και χάος; Ειλικρινά δεν έχω την απάντηση, αλλά εικάζω ότι πρέπει να επιθυμεί κανείς να είναι συνετός, και όταν το ζητάει με θέρμη στην προσευχή του τότε σίγουρα θα λάβει μερίδα σοφίας από το θείο Πνεύμα.
Και μια ακόμη προφητεία που πολλοί πιστεύουν ότι αναφέρεται στον Ιησού Χριστό: «Και το πνεύμα του Κυρίου θα αναπαυθεί επάνω του, πνεύμα σοφίας και σύνεσης, πνεύμα βουλής και δύναμης, πνεύμα γνώσης και φόβου του Κυρίου·» (Ησαΐας 11: 2)
Η Γραφή επιβεβαιώνει και πάλι ότι όλες οι αρετές είναι πνεύματα που δίδονται από το Θεό.
Το επόμενο εδάφιο μας λέει ότι το να είσαι σοφός στην καρδιά σημαίνει να έχεις πληρωθεί με πνεύμα σοφίας: «Και συ μίλησε προς όλους που είναι σοφοί στην καρδιά, τους οποίους εγώ έχω πληρώσει με σοφίας (…).» (Έξοδος 28:3)
Στα εδάφια που ακολουθούν βλέπουμε το Δαβίδ να ζητάει από το Θεό να "χτίσει" μια καινούργια καρδιά μέσα του και ν’ ανανεώσει το πνεύμα του. Τον παρακαλεί να μην τον απορρίψει από την παρουσία του και να μην αποσύρει το άγιο πνεύμα του απ’ αυτόν. Ο προφητάναξ Δαβίδ προφανώς πιστεύει ότι το άγιο πνεύμα μπορεί ν' αφαιρεθεί από τον άνθρωπο που με τις πράξεις του αποδεικνύεται ανάξιος αυτού: «Καρδιά καθαρή χτίσε μέσα μου, Θεέ· και πνεύμα ευθύ ανανέωσε εντός μου.Μη με απορρίψεις από το πρόσωπό σου· και το πνεύμα σου το άγιο μην αφαιρέσεις από μένα.» (Ψαλμοί 51: 10-11)
Ο προφήτης Ησαΐας πιστεύει ότι εκτός εάν το πνεύμα του Θεού εκχυθεί στους ανθρώπους από ψηλά, οι άνθρωποι δεν μπορούν να παράγουν πνευματικό καρπό, δηλαδή αρετές και αξίες στη ζωή τους. Μέχρι τότε, θα φυτρώνουν αγκάθια και τριβόλια στη γη:«Αγκάθια και τριβόλια θα βλαστήσουν πάνω στη γη (…) μέχρις ότου το πνεύμα ξεχυθεί επάνω μας εξ ύψους, και η έρημος γίνει καρποφόρα πεδιάδα (…).» (Ησαΐας 32: 13α, 15α)
Εάν όμως αυτό αληθεύει, τι σταματάει τον Παντοδύναμο να εκχύσει το Πνεύμα του πάνω στους ανθρώπους; Η απάντηση πρέπει να είναι: οι καρδιές μας. Έχουμε ελεύθερη βούληση και πρέπει να θέλουμε και να επιζητούμε την παρουσία του Θεού στη ζωή μας. Αλλιώς η ζωή μας θα είναι στείρα, όπως η έρημος.
Ας δούμε τώρα περισσότερα εδάφια πάνω στις αρετές και τις κακίες του ανθρώπου: «Ο σπερμολόγος περιφέρεται αποκαλύπτοντας μυστικά· εκείνος, όμως, που έχει έμπιστο πνεύμα κρύβει το πράγμα.» (Παροιμίες: 11-13)
Ώστε, λοιπόν, η εχεμύθεια είναι ένα καλό πνεύμα, όπως και κάθε αρετή.
«Καλύτερα να είναι κάποιος ταπεινόφρονας μαζί με τους ταπεινούς, παρά να μοιράζει λάφυρα μαζί με τους υπερήφανους.» (Παροιμίες 16:19)
Η ταπεινότητα είναι ένα ευγενές πνεύμα, ενώ η υπερηφάνεια είναι κακό πνεύμα.
«Ο μακρόθυμος στο πνεύμα είναι καλύτερος από εκείνον που έχει υπερήφανο πνεύμα.» (Εκκλησιαστής 7: 8β)
Το να υπομένει κανείς τις ύβρεις, τις προσβολές, τις προκλήσεις και τις αδικίες απέναντί του χωρίς αντεπίθεση είναι πνευματική αρετή. Απεναντίας, η αλαζονεία είναι κακία. «Η υπερηφάνεια του ανθρώπου θα τον ταπεινώσει· ενώ ο ταπεινόφρονας θα απολαύσει τιμή.» (Παροιμίες 29: 23)
Ο άνθρωπος που έχει ταπεινό πνεύμα τελικά θα τιμηθεί. Απεναντίας, όπως και το επόμενο εδάφιο επιβεβαιώνει, το υπερήφανο πνεύμα απεργάζεται την καταστροφή του ατόμου: «Η υπερηφάνεια προηγείται του ολέθρου, και η υψηλοφροσύνη του πνεύματος προηγείται της πτώσης.» (Παροιμίες 16:18)
Τέλος να προσθέσουμε δυο λόγια και για το τεθλιμμένο πνεύμα. «Και η Άννα αποκρίθηκε και είπε: Όχι, κύριέ μου, εγώ είμαι γυναίκα με καταθλιμμένο πνεύμα· ούτε κρασί ούτε σίκερα δεν ήπια, αλλά κατέθεσα την ψυχή μου μπροστά στον Κύριο.» (Α´ Σαμουήλ, 1:15)
Όταν το τεθλιμμένο πνεύμα οδηγεί τον άνθρωπο σε μετάνοια και ανάνηψη τότε είναι ένα καλό πνεύμα, με λυτρωτικά αποτελέσματα για την ψυχή. Ένα τέτοιο πνεύμα εκπέμπει θετική ενέργεια ελκύοντας και υλοποιώντας το ζητούμενο μέσω της προσευχής. Όμως, όταν πρόκειται για πνεύμα κατάθλιψης που διεγείρει σκέψεις οίκτου και μειωμένης εκτίμησης για τον εαυτό μας, τότε πρόκειται για κακό πνεύμα το οποίο πρέπει με μια απόφαση θέλησης να απορρίψουμε, προσκαλώντας στη θέση του το πνεύμα της χαράς.
Με την ανάρτηση αυτή τελειώνω την περιεκτική ανάλυση των διαφόρων κατηγοριών πνευμάτων που αναδεικνύει η Βίβλος. Φυσικά το θέμα των πνευμάτων είναι ανεξάντλητο και η δυσκολία να συλλάβουμε πλήρως όλες τις διαστάσεις του οφείλεται εν μέρει και στην ανικανότητά μας να καθορίσουμε επακριβώς τι είναι πνεύμα και από πού ξεκινάει. Η αληθινή γνώση του πνευματικού κόσμου, και πώς διασυνδέεται με τον άνθρωπο, προϋποθέτει γνώση της πνευματικής μας φύσης και του σκοπού της Δημιουργίας. Εναπόκειται στον αναγνώστη να διευρύνει την έρευνά του πάνω στο θέμα, αναζητώντας πληροφορίες και από άλλες πηγές.
Όμως, ας μην έχουμε αυταπάτες ότι σ’ αυτή τη ζωή είναι δυνατό να βρούμε όλες τις απαντήσεις σε πνευματικά και μεταφυσικά θέματα. Κατά την ταπεινή μου άποψη, εκείνοι που ισχυρίζονται ότι έχουν όλες τις απαντήσεις είναι οι ίδιοι πεπλανημένοι και ως εκ τούτου επικίνδυνοι να παραπληροφορήσουν άλλους. Ενόσω ζούμε, πρέπει να είμαστε πάντα ανοιχτοί σε περαιτέρω γνώση και να επιζητούμε περισσότερη αποκάλυψη στο θέμα αυτό, όπως πρέπει να κάνουμε και με όλα τα πνευματικά θέματα.
«Διότι τώρα βλέπομεν διά κατόπτρου αινιγματωδώς, τότε δε πρόσωπον προς πρόσωπον· τώρα γνωρίζω κατά μέρος...» (Α´ Προς Κορινθίους 13:12)
Ώστε, λοιπόν, εκείνος στον οποίο ενοικεί το Πνεύμα του Θεού εκδηλώνει σύνεση και φρονιμότητα. Μ’ άλλα λόγια, όποιος έχει το Πνεύμα του Θεού θα έχει πνεύμα σύνεσης, σοφίας και διάκρισης. Το γεγονός ότι οι αρετές και τα ταλέντα θεωρούνται πνεύματα είναι επίσης φανερό στα επόμενα εδάφια:«Και ο Κύριος μίλησε στον Μωυσή, λέγοντας: Δες, εγώ κάλεσα ονομαστικά τον Βεσελεήλ, τον γιο του Ουρί, γιου του Ωρ, από τη φυλή του Ιούδα· και τον γέμισα με θείο πνεύμα, με σοφία, και σύνεση, και επιστήμη, και κάθε καλλιτεχνία…» (Έξοδος 31: 1-3)
Σύμφωνα με αυτά τα εδάφια, όλες οι αρετές και τα ταλέντα είναι πνεύματα. Είναι άραγε αυτά τα πνεύματα δημιουργήματα του ανθρώπου, ή κληρονομούμενα, ή που καλλιεργήθηκαν ίσως σε προηγούμενες ζωές (εάν υπάρχει μετενσάρκωση), ή μήπως είναι αυθύπαρκτες οντότητες που υπάρχουν στο Σύμπαν, 'δώρα' με τα οποία ο Θεός προικίζει τους ανθρώπους καθώς εκείνος επιλέγει;
Η απάντηση σ’ αυτό το ερώτημα δεν είναι απλή. Κατά τη γνώμη μου, κάποιες αρετές (πνεύματα) θα μπορούσαν να έχουν σχηματιστεί από τις προσπάθειες του ανθρώπου σ’ αυτήν ή σε προηγούμενες ζωές, κάποιες άλλες θα μπορούσαν να έχουν κληρονομηθεί από τους προγόνους, ενώ άλλες θα μπορούσαν να είναι δώρα (χαρίσματα) από το Πνεύμα του Θεού.
Ας μελετήσουμε μερικά ακόμη βιβλικά εδάφια:«Και ο Κύριος είπε στον Μωυσή: Συγκέντρωσέ μου 70 άνδρες από τους πρεσβύτερους του Ισραήλ, που γνωρίζεις ότι είναι πρεσβύτεροι του λαού και άρχοντές τους· και να τους φέρεις στη σκηνή του μαρτυρίου, όπου θα σταθούν μαζί σου. Και θα κατέβω, και θα μιλήσω εκεί μαζί σου· και θα πάρω από το πνεύμα που είναι επάνω σου και θα το βάλω επάνω σ' αυτούς· και θα βαστάζουν μαζί σου το φορτίο του λαού, για να μη το βαστάζεις εσύ μόνος. (…)
Και ο Μωυσής βγήκε, και είπε στον λαό τα λόγια του Κυρίου· και συγκέντρωσε τους 70 άνδρες από τους πρεσβύτερους του λαού, και τους έστησε ολόγυρα στη σκηνή. Και ο Κύριος κατέβηκε μέσα σε νεφέλη, και μίλησε σ' αυτόν, και πήρε από το πνεύμα που ήταν επάνω του, και έβαλε επάνω στους 70 άνδρες, τους πρεσβύτερους· και αφού εκάθησε επάνω τους το πνεύμα, προφήτευσαν, αλλά δεν εξακολούθησαν.» (Αριθμοί 11: 16-17, 24-25)
Από τα ανωτέρω εδάφια εννοούμε ότι υπάρχει ακόμη ένας άλλος τρόπος για ν' αποκτήσει κανείς ένα πνευματικό χάρισμα. Αυτό είναι με μεταφορά από κάποιον που ήδη κατέχει το χάρισμα αυτό. Σ’ αυτή την περίπτωση ο Μωυσής έδωσε μέρος από το πνεύμα προφητείας που είχε σε εβδομήντα πρεσβύτερους του Ισραήλ με το να τους καλύψει με ένα σύννεφο από τη δική του πνευματική ενέργεια που πρόβαλλε στον αέρα. Σε άλλες περιπτώσεις της Παλαιάς Διαθήκης αυτή η μεταφορά πνευματικού χαρίσματος γίνεται με το χρίσμα με αγιασμένο λάδι.(Έξοδος 30:30)
Στην Καινή Διαθήκη η μεταφορά πνευματικών χαρισμάτων από τον ένα πιστό στον άλλο γίνεται με την επίθεση των χειρών. Είναι χαρακτηριστικό, όμως, ότι από τα εδάφια που παρέθεσα συνάγεται πως οι πρεσβύτεροι του Ισραήλ προφήτευσαν μόνο εκείνη τη στιγμή. Δεν μπόρεσαν να προφητεύσουν ξανά.
Προφανώς τα χαρίσματα του Πνεύματος που λαμβάνει κανείς δια της μεταφοράς από άλλο άτομο παραμένουν σ’ αυτόν μόνο προσωρινά. Ο τρόπος για να διατηρήσει κανείς τέτοια πνευματικά χαρίσματα είναι να αφιερωθεί στο Θεό και ν' αποκτήσει με τις δικές του προσπάθειες πνευματικές ικανότητες.
Να ένα ακόμη περιστατικό μεταφοράς πνευματικού χαρίσματος: «Και είπε Κύριος προς τον Μωυσή, Λάβε μετά σου Ιησούν τον υιόν του Ναυή, άνθρωπον εις τον οποίον είναι το πνεύμα, και επίθες την χείρα σου επ' αυτόν·(…). Και θέλεις επιθέσει επ' αυτόν από της δόξης σου, δια να υπακούωσιν εις αυτόν πάσα η συναγωγή των υιών Ισραήλ·» (Αριθμοί 27: 18, 20)
Εδώ βλέπουμε ότι ο Ιησούς του Ναυή, ο οποίος ήδη είχε το πνεύμα, έλαβε περισσότερα πνευματικά χαρίσματα όταν ο Μωυσής επέθεσε τα χέρια του σ’ αυτόν. Ένα άλλο εδάφιο το επιβεβαιώνει: «Και ο Ιησούς, ο υιός του Ναυή, ήταν πλήρης πνεύματος σοφίας· επειδή ο Μωυσής είχε επιθέσει τα χέρια του επάνω του· και υπάκουαν σ' αυτόν οι υιοί Ισραήλ, και έκαναν όπως ο Κύριος είχε προστάξει στον Μωυσή.» (Δευτερονόμιο 34:9)
Ο Θεός συνετίζει τον άνθρωπο δίδοντας σ’ αυτόν μερίδιο από το Πνεύμα του: «Και τους έδωσες το αγαθό σου πνεύμα, για να τους συνετίζει· (…)» (Νεεμίας 9: 20α)
Κάποιος εύλογα θα ρωτήσει: Αφού έτσι έχουν τα πράγματα, τότε γιατί ο Θεός δεν δίνει πνεύμα σύνεσης και σοφίας σε όλους τους ανθρώπους; Γιατί άραγε οι περισσότεροι άνθρωποι στερούνται σύνεσης και σοφίας, με αποτέλεσμα να προκαλείται κοινωνική δυσαρμονία και χάος; Ειλικρινά δεν έχω την απάντηση, αλλά εικάζω ότι πρέπει να επιθυμεί κανείς να είναι συνετός, και όταν το ζητάει με θέρμη στην προσευχή του τότε σίγουρα θα λάβει μερίδα σοφίας από το θείο Πνεύμα.
Και μια ακόμη προφητεία που πολλοί πιστεύουν ότι αναφέρεται στον Ιησού Χριστό: «Και το πνεύμα του Κυρίου θα αναπαυθεί επάνω του, πνεύμα σοφίας και σύνεσης, πνεύμα βουλής και δύναμης, πνεύμα γνώσης και φόβου του Κυρίου·» (Ησαΐας 11: 2)
Η Γραφή επιβεβαιώνει και πάλι ότι όλες οι αρετές είναι πνεύματα που δίδονται από το Θεό.
Το επόμενο εδάφιο μας λέει ότι το να είσαι σοφός στην καρδιά σημαίνει να έχεις πληρωθεί με πνεύμα σοφίας: «Και συ μίλησε προς όλους που είναι σοφοί στην καρδιά, τους οποίους εγώ έχω πληρώσει με σοφίας (…).» (Έξοδος 28:3)
Στα εδάφια που ακολουθούν βλέπουμε το Δαβίδ να ζητάει από το Θεό να "χτίσει" μια καινούργια καρδιά μέσα του και ν’ ανανεώσει το πνεύμα του. Τον παρακαλεί να μην τον απορρίψει από την παρουσία του και να μην αποσύρει το άγιο πνεύμα του απ’ αυτόν. Ο προφητάναξ Δαβίδ προφανώς πιστεύει ότι το άγιο πνεύμα μπορεί ν' αφαιρεθεί από τον άνθρωπο που με τις πράξεις του αποδεικνύεται ανάξιος αυτού: «Καρδιά καθαρή χτίσε μέσα μου, Θεέ· και πνεύμα ευθύ ανανέωσε εντός μου.Μη με απορρίψεις από το πρόσωπό σου· και το πνεύμα σου το άγιο μην αφαιρέσεις από μένα.» (Ψαλμοί 51: 10-11)
Ο προφήτης Ησαΐας πιστεύει ότι εκτός εάν το πνεύμα του Θεού εκχυθεί στους ανθρώπους από ψηλά, οι άνθρωποι δεν μπορούν να παράγουν πνευματικό καρπό, δηλαδή αρετές και αξίες στη ζωή τους. Μέχρι τότε, θα φυτρώνουν αγκάθια και τριβόλια στη γη:«Αγκάθια και τριβόλια θα βλαστήσουν πάνω στη γη (…) μέχρις ότου το πνεύμα ξεχυθεί επάνω μας εξ ύψους, και η έρημος γίνει καρποφόρα πεδιάδα (…).» (Ησαΐας 32: 13α, 15α)
Εάν όμως αυτό αληθεύει, τι σταματάει τον Παντοδύναμο να εκχύσει το Πνεύμα του πάνω στους ανθρώπους; Η απάντηση πρέπει να είναι: οι καρδιές μας. Έχουμε ελεύθερη βούληση και πρέπει να θέλουμε και να επιζητούμε την παρουσία του Θεού στη ζωή μας. Αλλιώς η ζωή μας θα είναι στείρα, όπως η έρημος.
Ας δούμε τώρα περισσότερα εδάφια πάνω στις αρετές και τις κακίες του ανθρώπου: «Ο σπερμολόγος περιφέρεται αποκαλύπτοντας μυστικά· εκείνος, όμως, που έχει έμπιστο πνεύμα κρύβει το πράγμα.» (Παροιμίες: 11-13)
Ώστε, λοιπόν, η εχεμύθεια είναι ένα καλό πνεύμα, όπως και κάθε αρετή.
«Καλύτερα να είναι κάποιος ταπεινόφρονας μαζί με τους ταπεινούς, παρά να μοιράζει λάφυρα μαζί με τους υπερήφανους.» (Παροιμίες 16:19)
Η ταπεινότητα είναι ένα ευγενές πνεύμα, ενώ η υπερηφάνεια είναι κακό πνεύμα.
«Ο μακρόθυμος στο πνεύμα είναι καλύτερος από εκείνον που έχει υπερήφανο πνεύμα.» (Εκκλησιαστής 7: 8β)
Το να υπομένει κανείς τις ύβρεις, τις προσβολές, τις προκλήσεις και τις αδικίες απέναντί του χωρίς αντεπίθεση είναι πνευματική αρετή. Απεναντίας, η αλαζονεία είναι κακία. «Η υπερηφάνεια του ανθρώπου θα τον ταπεινώσει· ενώ ο ταπεινόφρονας θα απολαύσει τιμή.» (Παροιμίες 29: 23)
Ο άνθρωπος που έχει ταπεινό πνεύμα τελικά θα τιμηθεί. Απεναντίας, όπως και το επόμενο εδάφιο επιβεβαιώνει, το υπερήφανο πνεύμα απεργάζεται την καταστροφή του ατόμου: «Η υπερηφάνεια προηγείται του ολέθρου, και η υψηλοφροσύνη του πνεύματος προηγείται της πτώσης.» (Παροιμίες 16:18)
Τέλος να προσθέσουμε δυο λόγια και για το τεθλιμμένο πνεύμα. «Και η Άννα αποκρίθηκε και είπε: Όχι, κύριέ μου, εγώ είμαι γυναίκα με καταθλιμμένο πνεύμα· ούτε κρασί ούτε σίκερα δεν ήπια, αλλά κατέθεσα την ψυχή μου μπροστά στον Κύριο.» (Α´ Σαμουήλ, 1:15)
Όταν το τεθλιμμένο πνεύμα οδηγεί τον άνθρωπο σε μετάνοια και ανάνηψη τότε είναι ένα καλό πνεύμα, με λυτρωτικά αποτελέσματα για την ψυχή. Ένα τέτοιο πνεύμα εκπέμπει θετική ενέργεια ελκύοντας και υλοποιώντας το ζητούμενο μέσω της προσευχής. Όμως, όταν πρόκειται για πνεύμα κατάθλιψης που διεγείρει σκέψεις οίκτου και μειωμένης εκτίμησης για τον εαυτό μας, τότε πρόκειται για κακό πνεύμα το οποίο πρέπει με μια απόφαση θέλησης να απορρίψουμε, προσκαλώντας στη θέση του το πνεύμα της χαράς.
Με την ανάρτηση αυτή τελειώνω την περιεκτική ανάλυση των διαφόρων κατηγοριών πνευμάτων που αναδεικνύει η Βίβλος. Φυσικά το θέμα των πνευμάτων είναι ανεξάντλητο και η δυσκολία να συλλάβουμε πλήρως όλες τις διαστάσεις του οφείλεται εν μέρει και στην ανικανότητά μας να καθορίσουμε επακριβώς τι είναι πνεύμα και από πού ξεκινάει. Η αληθινή γνώση του πνευματικού κόσμου, και πώς διασυνδέεται με τον άνθρωπο, προϋποθέτει γνώση της πνευματικής μας φύσης και του σκοπού της Δημιουργίας. Εναπόκειται στον αναγνώστη να διευρύνει την έρευνά του πάνω στο θέμα, αναζητώντας πληροφορίες και από άλλες πηγές.
Όμως, ας μην έχουμε αυταπάτες ότι σ’ αυτή τη ζωή είναι δυνατό να βρούμε όλες τις απαντήσεις σε πνευματικά και μεταφυσικά θέματα. Κατά την ταπεινή μου άποψη, εκείνοι που ισχυρίζονται ότι έχουν όλες τις απαντήσεις είναι οι ίδιοι πεπλανημένοι και ως εκ τούτου επικίνδυνοι να παραπληροφορήσουν άλλους. Ενόσω ζούμε, πρέπει να είμαστε πάντα ανοιχτοί σε περαιτέρω γνώση και να επιζητούμε περισσότερη αποκάλυψη στο θέμα αυτό, όπως πρέπει να κάνουμε και με όλα τα πνευματικά θέματα.
«Διότι τώρα βλέπομεν διά κατόπτρου αινιγματωδώς, τότε δε πρόσωπον προς πρόσωπον· τώρα γνωρίζω κατά μέρος...» (Α´ Προς Κορινθίους 13:12)
